PM Kisan Yojana: પ્રધાનમંત્રી કિસાન સન્માન નિધિ યોજના (PM-KISAN) એ ભારત સરકારની એક મહત્વની યોજના છે, જેની શરૂઆત 1 ડિસેમ્બર 2018ના રોજ થઈ હતી. આ યોજનાનો મુખ્ય ઉદ્દેશ નાના અને સીમાંત ખેડૂતોને આર્થિક સહાય પૂરી પાડવાનો છે, જેથી તેઓ ખેતી અને ઘરની જરૂરિયાતો માટે નાણાકીય સમસ્યાઓનો સામનો કરી શકે. 2025માં આ યોજના દેશના લાખો ખેડૂતો માટે આશીર્વાદરૂપ સાબિત થઈ રહી છે, અને ગુજરાતમાં પણ તેનો ખૂબ સારો રિસ્પોંસ મળી રહ્યો છે. તો મિત્રો તમને આ આર્ટિકલ માં આ યોજના ની સંપૂર્ણ માહિતી મળશે.
આ યોજનાની મુખ્ય વિશેષતાઓ
PM કિસાન સન્માન નિધિ યોજના હેઠળ પાત્ર ખેડૂતોના પરિવારોને દર વર્ષે 6,000 રૂપિયાની આર્થિક સહાય આપવામાં આવે છે. આ રકમ દર ચાર મહિને 2,000 રૂપિયાના ત્રણ સમાન હપ્તામાં ડાયરેક્ટ બેનિફિટ ટ્રાન્સફર (DBT) દ્વારા ખેડૂતોના બેંક ખાતામાં જમા થાય છે. આ યોજના ખેડૂતોને ખેતી માટે જરૂરી બીજ, ખાતર, સિંચાઈ અને અન્ય ખર્ચાઓ માટે આર્થિક મદદ પૂરી પાડે છે, જેથી તેઓ ખેતીના કામમાં વધુ સારી રીતે ધ્યાન આપી શકે. 24 ફેબ્રુઆરી 2025ના રોજ, વડાપ્રધાન શ્રી નરેન્દ્ર મોદીએ બિહારના ભાગલપુરમાંથી 19મો હપ્તો જાહેર કર્યો હતો, જેના દ્વારા 9.8 કરોડથી વધુ ખેડૂતોને 22,000 કરોડ રૂપિયાની સહાય પહોંચાડવામાં આવી.
પાત્રતા
આ યોજનાનો લાભ લેવા માટે ખેડૂત ભારતનો નાગરિક હોવો જોઈએ અને તેના નામે ખેતીલાયક જમીન હોવી જોઈએ. ખાસ કરીને નાના અને સીમાંત ખેડૂતો, જેમની પાસે 2 હેક્ટરથી ઓછી જમીન છે, તેઓ આ યોજના માટે પાત્ર છે. જોકે, કેટલીક શ્રેણીના લોકો આ યોજનાનો લાભ લઈ શકતા નથી, જેમ કે:
- આવકવેરો ભરનારા ખેડૂતો
- 10,000 રૂપિયાથી વધુ માસિક પેન્શન મેળવનારા વ્યક્તિઓ
- સરકારી નોકરી કરતા વ્યક્તિઓ અથવા તેમના પરિવારના સભ્યો
- સંસ્થાકીય જમીન ધરાવનારા (જેમ કે ટ્રસ્ટ, સંસ્થાઓ)
- વ્યવસાયિક ખેડૂતો જેમની પાસે મોટી જમીન હોય
આ યોજના ખાસ કરીને ગરીબ અને નાના ખેડૂતો માટે બનાવવામાં આવી છે, જેથી તેઓ આર્થિક રીતે સશક્ત બની શકે.
જરૂરી દસ્તાવેજો
PM કિસાન સન્માન નિધિ યોજના હેઠળ નોંધણી કરાવવા માટે નીચેના દસ્તાવેજો જરૂરી છે:
- આધાર કાર્ડ: ખેડૂતનું આધાર કાર્ડ ફરજિયાત છે, કારણ કે તે ઓળખ અને eKYC માટે જરૂરી છે.
- બેંક ખાતાની વિગતો: ખાતાનું નામ, ખાતા નંબર, IFSC કોડ અને બેંકનું નામ, જેથી DBT દ્વારા રકમ સીધી જમા થઈ શકે.
- જમીનના દસ્તાવેજો: ખેડૂતના નામે જમીનના માલિકીના પુરાવા, જેમ કે ખતિયાન, 7/12 નકલ, અથવા જમીનના રેકોર્ડ.
- મોબાઈલ નંબર: નોંધણી અને eKYC પ્રક્રિયા માટે આધાર સાથે લિંક થયેલો મોબાઈલ નંબર.
- પાસપોર્ટ સાઈઝ ફોટો: નોંધણી ફોર્મ સાથે જોડવા માટે.
- ઓળખનો પુરાવો: જો આધાર કાર્ડ ઉપલબ્ધ ન હોય, તો વોટર આઈડી, પાન કાર્ડ, અથવા ડ્રાઈવિંગ લાયસન્સ રજૂ કરી શકાય છે.
- સરનામાનો પુરાવો: રાશન કાર્ડ, વીજળી બિલ, અથવા અન્ય સરકારી દસ્તાવેજો જે સરનામું ચકાસે.
આ ઉપરાંત, eKYC પ્રક્રિયા ફરજિયાત છે, જે ઓનલાઈન અથવા નજીકના કોમન સર્વિસ સેન્ટર (CSC) દ્વારા પૂર્ણ કરી શકાય છે. eKYC ન કરાવનાર ખેડૂતોને આગામી હપ્તાનો લાભ મળી શકે નહીં.
નોંધણી પ્રક્રિયા
ખેડૂતો આ યોજના માટે નોંધણી નીચેની રીતે કરી શકે છે:
- ઓનલાઈન નોંધણી: PM-KISAN ની ઓફિશિયલ વેબસાઈટ (pmkisan.gov.in) પર જઈને “Farmer’s Corner” સેક્શનમાં “New Farmer Registration” પર ક્લિક કરો. ત્યાં આધાર નંબર, મોબાઈલ નંબર અને અન્ય વિગતો ભરીને નોંધણી કરી શકાય છે.
- ઓફલાઈન નોંધણી: ખેડૂતો સ્થાનિક પટવારી, રેવન્યુ ઓફિસર અથવા રાજ્ય સરકાર દ્વારા નિયુક્ત PM-KISAN નોડલ ઓફિસરનો સંપર્ક કરી શકે છે.
- કોમન સર્વિસ સેન્ટર (CSC): નજીકના CSC પર જઈને નોંધણી ફોર્મ ભરી શકાય છે, જેમાં નાની ફી ચૂકવવી પડે છે.
નોંધણી પછી, ખેડૂતો “Beneficiary Status” વિકલ્પ પર ક્લિક કરીને પોતાનો રજિસ્ટ્રેશન નંબર, આધાર નંબર અથવા મોબાઈલ નંબરનો ઉપયોગ કરીને પોતાની સ્થિતિ ચકાસી શકે છે. જો રજિસ્ટ્રેશન નંબર ભૂલી ગયા હો, તો “Know Your Registration Number” વિકલ્પ દ્વારા તે પુનઃપ્રાપ્ત કરી શકાય છે.
20મો હપ્તો જાહેર થવાની શક્યતાઓ
19મો હપ્તો ફેબ્રુઆરી 2025માં જાહેર થયો હતો, અને 20મો હપ્તો જૂન 2025ના પ્રથમ કે બીજા સપ્તાહમાં જાહેર થવાની શક્યતા છે, જોકે સરકાર તરફથી હજુ સત્તાવાર તારીખ જાહેર થઈ નથી. આ હપ્તા માટે ખેડૂતોએ eKYC અને ભૂ-સત્યાપન પૂર્ણ કરવું જરૂરી છે, નહીં તો રકમ મળવામાં વિલંબ થઈ શકે છે. ગુજરાતમાં પણ ખેડૂતોને આ યોજના હેઠળ નિયમિત સહાય મળી રહી છે, અને રાજ્ય સરકારે આ યોજનાને પ્રોત્સાહન આપવા માટે જાગૃતિ અભિયાનો ચલાવ્યા છે.
ગુજરાતમાં યોજનાની અસર
ગુજરાતમાં PM કિસાન સન્માન નિધિ યોજનાએ લાખો ખેડૂતોના જીવનમાં સકારાત્મક પરિવર્તન લાવ્યું છે. ખાસ કરીને નાના અને સીમાંત ખેડૂતો, જેઓ ખેતી માટે નાણાકીય મુશ્કેલીઓનો સામનો કરતા હતા, તેમને આ યોજના દ્વારા બીજ, ખાતર અને સિંચાઈ જેવી જરૂરિયાતો પૂરી કરવામાં મદદ મળી છે. ગુજરાતના ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં આ યોજનાને ખૂબ સારો પ્રતિસાદ મળ્યો છે, અને ઘણા ખેડૂતો આ નાણાકીય સહાયનો ઉપયોગ ખેતીની આધુનિક પદ્ધતિઓ અપનાવવા માટે કરી રહ્યા છે.
નિષ્કર્ષ
પ્રધાનમંત્રી કિસાન સન્માન નિધિ યોજના એ ખેડૂતોના આર્થિક સશક્તીકરણ માટે એક મહત્વની પહેલ છે. આ યોજના દ્વારા અત્યાર સુધીમાં 3.46 લાખ કરોડ રૂપિયાથી વધુની રકમ ખેડૂતોના ખાતામાં ટ્રાન્સફર થઈ ચૂકી છે, અને 2025માં પણ આ યોજના ખેડૂતોના જીવનને સરળ બનાવવામાં મદદ કરશે. જો તમે ગુજરાતના ખેડૂત છો અને હજી સુધી આ યોજનામાં નોંધણી નથી કરાવી, તો આજે જ નજીકના CSC, પટવારી, કે PM-KISAN પોર્ટલ પર જઈને નોંધણી કરાવો. તમારા દસ્તાવેજો તૈયાર રાખો અને eKYC પૂર્ણ કરો, જેથી તમને આગામી હપ્તાનો લાભ મળી શકે. આ યોજના ખેડૂતોના જીવનમાં સમૃદ્ધિ લાવવાનો સરકારનો એક પ્રયાસ છે, અને તે ખરેખર ગામડાના ખેડૂતો માટે ગેમ-ચેન્જર સાબિત થઈ રહી છે.